کارآفرینی دانشگاهها ،تجاری سازی پژوهش و خصوصی سازی علم
مقدمه:
عدم استفاده از نتایج علمی دانشگاهها در حوزه صنعت باعث به هدر رفتن انرژی و سرمایه ملی می شود واین امر نیازمند خلاقیت و نوآوری است. امروزه، دانش نیز مانند سایر کالاها باید با روشهای مناسب به بازار عرضه شود تا توجه متقاضیان را جلب کند. بعضی از صنایع نیز توان نیازسنجی آموزشی و پژوهشی ندارند.
بنابراین بعضا نبود ارتباط به دلیل بی نیازی نیست، بلکه به دلیل عدم تشخیص نیاز است. دانشجویانی که تربیت می‌شوند و پا به عرصه صنعت می‌گذارند، با صنعت ناآشنا هستند. متاسفانه نیروهایی که در دانشگاه تربیت می‌شوند، در حین تحصیل به دور از مسائل صنعتی هستند و پس از فراغت از تحصیل نیز مستعدترین آنها بدون کسب تجربه صنعتی، برای تدریس در دانشگاهها مشغول به کار می‌شونداگر به پیش نیازهای تجاری سازی در جامعه توجه شود وتلاشهایی در جهت ایجاد بسترهای لازم و رفع مشکلات موجود صورت بگیرد ، تجاری سازی به موتور محرک رشد و پیشرفت جامعه در زمینه های مختلف تبدیل می شود.(گرگانی و نادری،1393 ). با توچه به اینکه رابطه مستقیمی بین رشد اقتصادی و افزایش سطح رفاه مردم و سرمایه گذاری در بخش تحقیق و توسعه دیده می شود.
انفرادی کار کردن محققان باعث شده صنعت و دانشگاه بصورت جزیره ای کار می کنند.دستاوردها و یافته‌های تحقیقاتی تا هنگامی‌که بستر و زمینه های برای تجاری شدن نداشته باشند، نمی‌توانند عاملی برای تولید ثروت و رفاه عمومی جامعه باشند. از این‌رو ایجاد بسترهایی برای تجاری‌سازی علاوه بر فراهم آوردن ارزش‌های اقتصادی قابل توجه برای سازمان‌ها، منجر به رشد اقتصادی و فنی جامعه نیز می‌شود. (ثقفی و افتخاری،1396).
از منافع تجاری سازی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
• توسعه اقتصادی
• ارتقای سطح تکنولوژیکی کشور و تولید مواد نو با استفاده از فناوری های پیشرفته
• بالا بردن سطح طراحی و ساخت داخل
• اشتغال زایی و ایجاد زمینه های جدید فعالیت برای نیروی کارا و متخصص
• حمایت از صنعت و بالا بردن توان مهندسی برای صدور خدمات به خارج
• بالا بردن قدرت رقابتی در جهت صدور کالای ساخت داخل و به دست آوردن سهم بالاتر در تجارت جهانی
راهکارهای پیشنهادی برای تجاری سازی تحقیقات:
• آموزش و ارتقای دانش دانشجویان و آماده کردن آنان برای حضور در بازار کار.
• شناخت و برطرف کردن نیازهای تحقیقاتی بخش صنعت و به روز نگهداشتن آن.
• صنعتگران نتایجی را که به کمک تحقیقات از حوزه فناوری به دست آمده در عملیات تولید محصول خود دخالت دهد.
• ساختار شفاف ارتباط دانشگاه با صنعت که اعضای هیئت علمی دانشگاه را به ارائه پیشنهاد تشویق می‌کند.
• وجود ارتباط میان نیاز شرکتها و علاقه اعضای هیئت علمی.
• هماهنگ کردن انتظارات واقعی با توان دانشگاه؛
• کلیه فعالیتهایی که برای جذب منابع پژوهشی و انتقال فناوری در دانشگاه صورت می‌گیرد، حمایت شود.
• از مالکیت معنوی، حق اختراع و ثبت فناوری و تأسیس شرکتهایی که از نتایج تحقیقات دانشگاهی بهره می‌برند، حمایت شود.
• عرضه مشاوره درباره فرصتهای تحقیقاتی، تکمیل پرسشنامه‌های پیشنهاد طرح و مذاکره قرارداد مابین صنایع و محققان و محدودیتهای پرداخت به اعضای هیئت علمی که مانعی بر سر راه این همکاریها است، برداشته شود تا با امضای چند قرارداد پژوهشی همزمان و با مجوز دانشگاه، با صنعت همکاری کنند.
• ارتباط دانشگاه و صنعت باید بر اساس همکاری مسئله محور و پروژه محور دسته تقسیم کرد. همکاریهای مسئله محور بر آن است که مسائل علمی در صنعت را حل کند و برنامه‌های پروژه محور همکاریهای دوجانبه برای اجرای پروژه‌های مورد علاقه صنعت است.
• بهبود ساختار پژوهشی، افزایش توان علمی و رویکرد به فناوری های نو .
• در امور آموزشی و پژوهشی باید از نوشتن آیین نامه فاصله بگیریم و استانداردها را تعریف کنیم و فرآیند اعطای این استاتدارد به دانشگاهها واگذار شود.
• باید از فعالیت های پژوهشی انفرادی فاصله گرفته و به صورت گروهی کار کنیم که در این راستا باید قراردادهای پژوهشی را به گروههای پژوهشی و موسسات پژوهشی داخل دانشگاه واگذار کنیم.
• برای افزایش مشارکت اعضای هیات علمی در قراردادهای صنعتی دانشگاهها باید فرآیند واگذاری این قراردادها به صورت شفاف از طرف مسئولان دانشگاه به همه اعضای هیات علمی اعلام شود.
نتیجه‌گیری
دانشگاهها و صنایع نقش مهمی را در رشد یکدیگر و همچنین، توسعه و پیشرفت کشورها ایفا می‌کنند. در این خصوص، ضروری است دانشگاهها میزان همکاری با مراکز صنعتی را بررسی و روشهای مختلفی را برای شناسایی و ارتقای زمینه‌های این همکاریه براساس نیازهای دانشگاهها و صنایع فراهم کنند. از طرف دیگر، دانشگاهها باید بپذیرند که صنایع با هدف سوددهی تأسیس شده‌اند
منابع:
آبادیان, مرتضی، ۱۳۸۶، جهانی سازی فعالیتهای تحقیق و توسعه، مدلها و دستاوردها، ششمین همایش مراکز تحقیق و توسعه صنایع و معادن، تهران، انجمن تخصصی مراکز تحقیق و توسعه صنایع و معادن،
گرگانی, نسیم و مسعود نادری، ۱۳۹۳، تجاری سازی موفق علم و فناوری: نیازها، دومین کنفرانس بین المللی تجاری سازی فناوری، تهران، پارک علم و فناوری دانشگاه تهران،
علی پورتربتی, زهره؛ رویا افراسیابی و کامبیز اسماعیل نیا، ۱۳۹۶، تجاری سازی نتایج تحقیقات دانشگاه ها در اقتصاد دانش بنیان، نخستین کنفرانس ملی به سوی شهرسازی و معماری دانش بنیان، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران،
ثقفی، فاطمه و افتخاری، حسین ، 1396، مجله علمی پژوهشی مدیریت فردا - شماره 50
علی‌احمدی، علی‌رضا. 1377. بررسی نقش آموزشعالی در توسعه بر همکاریهای دولت، دانشگاه و صنعت؛ اولین کنگره بین‌المللی و چهارمین کنگره سراسری همکاریهای دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعه ملی، تهران.
نقیان فشارکی، مهدی .1377. موانع و عوامل ارتباط صنعت با دانشگاه؛ چهارمین کنگره سراسری همکاریهای دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعة ملی، تهران.