آیا برای ظرفیت‌سازی به تجزیه‌وتحلیل نیازهای معلمان نیاز داریم؟
آیا برای ظرفیت‌سازی به تجزیه‌وتحلیل نیازهای معلمان نیاز داریم؟
تجزیه‌وتحلیل نیازها، اساساً شامل روش‌هایی برای شناسایی و تعیین نوع توانایی‌هایی است که در معلمان باید ایجاد گردد. ظرفیت‌سازی فرآیندی است که افراد و سازمان‌ها به احراز، ارتقا و حفظ مهارت‌ها، دانش، ابزار و تجهیزات و دیگر منابع موردنیاز حرفه خود می‌پردازند. روش‌های زیر به ظرفیت‌سازی نیاز معلمان کمک می‌نماید:
• ارزیابی دانش آموزان: ارزشیابی، بخش جدایی‌ناپذیر یادگیری است. این روش به تعیین اینکه آیا برنامه‌های کمک‌آموزشی به‌خوبی اجراشده‌اند یا خیر کمک می‌کند. ارزشیابی که به‌درستی طراحی‌شده باشد نه‌فقط به یادگیرندگان برای اثبات و نشان دادن مطالب یادگیری شده آن‌ها کمک می‌کند، بلکه معلمان را قادر به درک بهتری از روش تدریس خود خواهد کرد.
آیا روش تدریس ما همان روشی است که در ذهن می‌پرورانیم؟
آیا دانش آموزان با این روش فراگیری لازم را دارا هستند؟
آیا روشی برای تدریس بهتر و درنتیجه ارتقای شیوه آموزشی وجود دارد؟
• ارزشیابی معلمان: معلمان همیشه در بازخوردهای مشخص از قبیل چگونگی ارتقای توانایی‌های شخصی در جهت عملکرد مفید و مؤثر و ایجاد بینش موردنیاز هستند. ارزشیابی معلمان به شناسایی نقاط قوت مشترک یا نقاط ضعف معلمان و ایجاد بازخورد مناسب برای تمام معلمان در حوزه‌های پیشرفت کمک می‌نماید و درنتیجه مداخله مناسب برای ظرفیت‌سازی پیشنهاد داده خواهد شد.
• پرسش‌نامه‌های سابقه: همراه با ارزشیابی معلمان، اطلاعات مناسب از طریق پرسش‌نامه نیز قابل‌جمع آوری است. در این روش معلمان برای ارائه درک آن‌ها در خصوص نیازهای فردی برای تقویت مؤثر عملکرد خود مورد سؤال قرار می‌گیرند.
• جلسات متمرکز گروهی: در جلسات متمرکز با معلمان، دانش آموزان و اولیای آن‌ها و مدیریت مدرسه بحث و گفتگو صورت می‌گیرد. این جلسات در جهت شناسایی نیازهای ظرفیت‌سازی دایر می‌گردد.
• تمرینات فرضی: این جلسات در جهت ایجاد بینش و ارائه رسالت مشترک در مدارس به‌کاربرده می‌شود. تمرینات یا مانور فرضی یا تصوری افراد را در خصوص شناسایی اولویت‌های برتر مدارس کمک می‌کند. در این تمرینات، دانش آموزان باید در خصوص آرزوها، بلندپروازی‌ها و توانایی‌های خود که در مدارس شکوفا می‌شود و کیفیت معلمان که این امر را میسر می‌سازد به‌صورت خلاقانه تصویرسازی کنند. این تمرین حتی بازخورد مناسبی برای معلمان در خصوص حرفه معلمی در پی خواهد داشت.
• مشاهده کلاس: رصد کردن فعالیت‌های کلاسی به‌خوبی تعامل معلم و دانش آموزان و محیط کلاس، مدیریت کلاس، برنامه درسی، فعالیت‌های ویژه معلمان، تکالیف، نوع سؤالاتی که برای دانش آموزان ایجاد می‌گردد، رفتارهای غیرکلامی معلم و دیگر عوامل را نشان خواهد داد. مشاهده کلاس به شناسایی حوزه‌هایی که معلمان در آن قوی و یا نیازمند تلاش برای ارتقای آن هستند کمک می‌کند.
• برنامه توسعه معلمان تأثیرگذار
برای اثربخشی در ارتقای عملکرد کلاسی معلمان با توجه به برنامه‌های توسعه حرفه‌ای، اجرای موارد زیر باید تضمین گردد:
• اجرای سیستم‌های جوابگویی که در آن معلمان مسئول کیفیت یادگیری دانش آموزان هستند.
• دانش آموزان دوره‌ای و ارزشیابی معلمان در کنار هم پاسخی هیجانی برای کمک به متصدیان را به وجود می‌آورد. این‌گونه ارزشیابی‌ها ورودی‌های داده محور را در پیشرفت و شکست‌ها تأمین می‌کند.
• ماژول‌های آموزشی که ساختار مناسبی دارند و شامل کارگاه‌های انگیزشی و ایجاد توانایی در مفهوم و تربیت می‌باشند.
• کل رویکرد آموزشی یکی از سیستم‌های انتقالی از یادگیری تکراری به یادگیری برای درک است.
• برنامه آموزشی سال که به‌صورت شفاف و مشخص ارائه می‌گردد، بنابراین معلمان بر اساس نیازهای خود می‌توانند عمل نمایند.
• سیستم توسعه حرفه‌ای معلمان با مدرسین و مربیان ماهر که هرروز به دنبال به‌روز کردن دانش و مهارت خود هستند بنا می‌گردد.
• روش‌های خلاقانه توسعه و پژوهش شامل تخصص در حوزه توسعه حرفه‌ای معلمان است.
• روش‌های ظرفیت‌سازی که اشتراکی هستند و باعث توسعه یادگیری مشارکتی می‌شوند.
• به‌کارگیری فناوری برای دستیابی به مقیاس و جلب‌توجه فردی به نیازهای معلمان.
منبع:
www.ei-india.com
مترجم:
مجید مظفری زاده